Mánh tuyên truyền của chính quyền trong vụ 6700 cây xanh (kỳ 2)

Tất cả những người dân Hà Nội, nếu đã tham gia hoạt động của nhóm Vì Một Hà Nội và/hoặc gặp gỡ, tiếp xúc với các thành viên chủ chốt, đều biết rằng VMHNX chưa bao giờ nhận tiền của đảng phái nào, từ Việt Tân cho đến Cộng sản, và trong mọi trường hợp cần đến tài chính, luôn luôn chỉ có admin và một vài thành viên của nhóm bỏ tiền túi ra tự lo. Ấy thế nhưng các dư luận viên vẫn phải dằng dai như chão rách bài ca “VMHNX nhận tiền nước ngoài/ Việt Tân”, vì sao? Đó là bởi vì bọn họ đang thực hiện triệt để các kỹ thuật tuyên truyền mà cộng sản Liên Xô, Trung Quốc và phát xít Đức để lại.

Nói dối trắng trợn (big lie)

Ngoài việc dùng kỹ thuật framing để định hình dư luận vào hướng mình mong muốn thông qua ngôn ngữ, và lặp đi lặp lại, bộ máy tuyên truyền còn sử dụng kỹ thuật “nói dối trắng trợn”. Nhiệm vụ này thì do đội ngũ truyền thông phi chính thống (tức là không phải báo chí) đảm nhiệm. Trong thời buổi Internet, báo chí cho dù là quốc doanh đi nữa cũng vẫn phải cố gắng hướng tới chuyên nghiệp, khó có thể nói dối, dựng chuyện quá trơ trẽn; cho nên để việc đó lại cho dư luận viên và các trang mạng “phản lề trái” thì thích hợp hơn.

Vậy là đội ngũ dư luận viên chỉ phải làm mỗi một việc: bịa ra chuyện “VMHNX nhận tiền của nước ngoài/ thế lực thù địch/ phản động/ Việt Tân”, rồi cứ thế lặp đi lặp lại thật nhiều, liên tục. Không quan tâm “bọn nó” nghĩ gì. Không cần bằng chứng. Không cần tranh cãi với ai. Không cần trả lời chất vấn của ai. Cứ nói dối trắng trợn (big lie) cộng với lặp đi lặp lại (ad nauseam) là được rồi, sẽ định hướng (frame) được công luận.

Cho dù các bạn trẻ có tham gia trong sáng, vô vụ lợi, tự nguyện và độc lập đến đâu,

họ vẫn bị dư luận viên gắn nhãn "bị giật dây, dụ dỗ".

Một ví dụ về màn tuyên truyền này trong lịch sử là sau Thế chiến I, khi phe hữu ở Đức làm rộ lên giai thoại rằng Đức không hề bại trận, mà là họ bị hậu phương phản bội, “đâm sau lưng”. Giai thoại ấy, dù là hão huyền 100%, vẫn trở thành một lý lẽ để sau này phe phát xít tận dụng, kích động chủ nghĩa dân tộc cực đoan và trả thù cả thế giới để rửa nhục.

Ở Việt Nam, dư luận viên học rất thuộc bài, khi không ngại dựng đứng đủ thứ chuyện. Thậm chí đến cả việc hai blogger Gió Lang Thang và Anh Chí (thành viên của VMHNX) bị hành hung, chúng cũng đổ luôn cho ba thành viên khác của nhóm là Bạch Hồng Quyền, Nguyễn Lân Thắng và J. B. Nguyễn Hữu Vinh làm. 

Bản chất của tuyên truyền là dối trá và ngụy biện. Cho nên bên cạnh nói dối trắng trợn, trong vụ chống nhóm VMHNX, lực lượng bảo vệ chế độ còn dùng thêm hàng loạt phép ngụy biện: tấn công cá nhân, kích động thành kiến, phạm tội tập thể...

Gắn nhãn “phản động”, “gây rối”, “chống phá” lên đối phương

Ngay từ khi nhóm VMHNX được thành lập (30/3/2015), dư luận viên hay những kẻ thù địch với các giá trị dân chủ-nhân quyền đã lập tức gắn nhãn “phản động” lên nhóm Facebook này, coi họ là một tổ chức mà thành viên chỉ gồm hai loại: 1. Loại phản động, chuyên đi giật dây; và 2. Loại bị phản động giật dây. 

Kỹ thuật tuyên truyền ấy có tên là “gắn nhãn” (labelling), trong đó, kẻ tuyên truyền dán những cái nhãn tồi tệ lên đối thủ của mình và kích động thành kiến sẵn có ở dư luận, khiến dư luận càng coi họ như cái gì đó đáng sợ, đáng ghét hoặc đáng khinh. Nói đơn giản hơn, đó là việc định nghĩa đối thủ bằng những từ xấu xa, tất nhiên không cần đúng sự thật. Kỹ thuật labelling được sử dụng khá nhiều trong tranh ảnh cổ động, chẳng hạn như trong các poster chiến tranh, họa sĩ thường khắc họa hình ảnh kẻ thù với những đặc điểm về nhân chủng sai lệch. 

Lính Mỹ trong chiến tranh Việt Nam từng được mô tả như quái vật lông lá, mũi khoằm, mắt trợn trắng, móng tay dài sắc nhọn. Thời chiến tranh biên giới, khi Trung Quốc còn bị xác định là kẻ thù không đội trời chung của Việt Nam (Hiến pháp 1980) chứ chưa được nâng lên thành “bạn vàng bốn tốt” như bây giờ, hình ảnh “tên xâm lược bành trướng Bắc Kinh” béo lùn, răng to và thưa, áo cài nút kín cổ kiểu Tôn Trung Sơn, đầu đội mũ kepi sùm sụp, cũng rất phổ biến trong biếm họa, tranh cổ động.

Ảnh tư liệu. Nguồn: blog Bùi Văn Bồng

Chịu sự định hướng của đảng Cộng sản, từ lâu nay, đa số dân Việt Nam vốn vẫn giữ thành kiến với những người “việc của mình không lo, đi lo chuyện thiên hạ”, nhất là nếu “chuyện thiên hạ” đó lại là chống phá nhà nước, gây rối trật tự xã hội, thì thật không thể chấp nhận nổi. Hiểu tâm lý đó lắm, nên đám dư luận viên phải ra sức gắn mác “phản động”, “gây rối”, “chống phá” lên những người biểu tình, bất kể họ ôn hòa, lịch thiệp đến đâu. 

Khi các thành viên chủ chốt của VMHNX, gồm Nguyễn Anh Tuấn, Cao Vĩnh Thịnh, và một số người khác, có mặt tại cơ quan tiếp dân của UBND TP Hà Nội, đám cán bộ ở đó rất ưa cái lối thỉnh thoảng làm như vô tình buông ra vài câu hỏi với vẻ khiêu khích, châm chọc, tuy chúng chẳng liên quan gì đến nội dung đang được trao đổi: “Ơ này, thế Tuấn với Thịnh đang công tác ở đâu thế nhỉ?”, “Thu nhập khá không?”, “Mấy cháu rồi?”... 

Không khó để nhận ra họ chỉ muốn củng cố định kiến, rằng VMHNX là một bọn rảnh việc, hoặc tệ hơn nữa, một lũ những kẻ thất nghiệp, bất mãn, đang tìm đủ cách gây rối, chống phá chính quyền.

Và chính quyền không ngừng củng cố định kiến ấy, bằng kỹ thuật lặp đi lặp lại, bằng sử dụng bài vở, tranh ảnh, clip... đầy chất hằn học mà thiếu hẳn sự có học.

Đây là cách mà cỗ máy tuyên truyền của Đ&NN đối xử với 
những người yêu cây xanh, bảo vệ môi trường và thúc đẩy sự minh bạch.

Phạm tội tập thể

Những lý luận kiểu như “cả phong trào dân chủ là một đám đồi bại, dâm loạn”, “bọn yêu cây là bọn gây rối”... ngoài mắc lỗi ngụy biện “khái quát hóa vội vã”, còn là sự thể hiện kỹ thuật tuyên truyền có tên “phạm tội tập thể” (guilt by association). 

Với kỹ thuật này, các tuyên truyền viên muốn thuyết phục dư luận rằng một quan điểm hay hành động nào đó là của một (hoặc một số) nhóm/ tập thể xấu, và vì thế, nó sai, cho nên làm người tốt thì không thể ủng hộ nó. Nếu chủ trương bảo vệ cây xanh, yêu cầu chính quyền minh bạch, lại là của một nhóm những kẻ xấu, đáng sợ, đáng ghét hay đáng khinh, thì nó sai, và dư luận tiến bộ phải lên án, tẩy chay nó. 

Và thông qua hoạt động tuyên truyền do đội ngũ dư luận viên thực hiện dưới sự giật dây của an ninh và tuyên giáo, các giá trị dân chủ, nhân quyền, lòng yêu nước, tinh thần cộng đồng... tất cả đều trở thành sai trái, cũng như toàn bộ phong trào dân chủ và các quan điểm ủng hộ dân chủ đều sai trái, bởi vì chúng do những người bị gắn nhãn “dân chủ cuội”, “dâm chủ”, “bệnh hoạn”, “độc tài tương lai” tiến hành.

* * *

Trở lại với bản kết luận của Thanh tra Hà Nội, cơ quan thanh tra cho rằng Đề án 6700 cây xanh về cơ bản là chủ trương đúng, “nhược điểm, thiếu sót lớn... là công tác thông tin tuyên truyền... trước và trong quá trình thực hiện chưa tốt”.

Nhưng điều này cần được hiểu cho đúng, là: Những gì gọi là truyền thông chính trị, là minh bạch, công khai, thì Đảng và Nhà nước mới làm kém. Còn tuyên truyền, nhào nặn dân chúng, định hướng dư luận theo hướng tà trị, thì họ luôn xuất sắc.

KỲ 1